Skip to Main Content

Ceiropracteg: Mathau o adnoddau

This guide is also available in English

Adnoddau Gwybodaeth

Mae yna lawer o wahanol fathau o adnoddau gwybodaeth ar gael i chi. Mae'r dudalen hon yn eich cyflwyno i rai o'r prif fathau o adnoddau gwybodaeth a'u defnydd. Ystyrir rhai adnoddau gwybodaeth, yn enwedig llyfrau ac erthyglau cyfnodolion, yn fwy addas i'w defnyddio mewn astudiaeth academaidd nag adnoddau eraill. Wrth i chi astudio'ch cwrs byddwch chi'n dysgu pa adnoddau gwybodaeth y mae disgwyl i chi eu defnyddio yn eich aseiniadau yn eich maes pwnc. Er mwyn eich helpu i ddatblygu'r gallu i werthuso gwybodaeth yn feirniadol, mae'r dudalen hon yn cynnwys gwybodaeth am y prawf CRAAP y gallwch ei ddefnyddio i asesu ansawdd adnodd gwybodaeth.

Weithiau byddwch yn clywed cyfeiriad at adnoddau gwybodaeth fel ffynonellau sylfaenol ac eilaidd.

Mae ffynonellau sylfaenol yn ddeunyddiau gwreiddiol a grëwyd ar adeg digwyddiad neu fel rhan o astudiaeth, darn o ymchwil neu ddarn o waith.

Ymhlith yr enghreifftiau mae data ymchwil, gweithiau celf a llenyddiaeth, ffotograffau, recordiadau sain a fideo, llythyrau, dyddiaduron, cofnodion llywodraethol a sefydliadol, arteffactau.

Mae ffynonellau eilaidd yn cael eu creu o ffynonellau sylfaenol neu ffynonellau eilaidd eraill ac yn dadansoddi a dehongli adnoddau sylfaenol neu adnoddau gwybodaeth eilaidd eraill.

Ymhlith yr enghreifftiau mae gwerslyfrau, erthyglau adolygu, gweithiau beirniadaeth a dehongli.
 

Generic Information Resources

Mae yna rai adnoddau gwybodaeth sy'n berthnasol i bob maes pwnc. Mae'r adran hon yn dweud wrthych am nodweddion gwahaniaethol rhai o'r adnoddau gwybodaeth generig hyn ac yn nodi lle gallant fod yn ddefnyddiol yn eich astudiaethau.

 

Llyfrau

Mae llyfrau yn weithiau ysgrifenedig cynhwysfawr ar bwnc. Gall llyfrau fod ar gael fel llyfrau printiedig corfforol neu'n electronig fel e-lyfrau.

Mae llyfrau'n dda ar gyfer cael trosolwg o bwnc a darganfod am y cysyniadau craidd, y damcaniaethau a'r dadleuon mewn maes pwnc.

Nid yw llyfrau cystal ar gyfer dod o hyd i ymchwil gyfoes ar bwnc
 

Cyfnodolion

Journals are publications that are published on a regular basis (they may, for example, be published weekly, monthly or bi-annually) that contain articles.

  • Mae Cyfnodolion academaidd yn canolbwyntio ar ddisgyblaeth benodol (neu hyd yn oed bwnc o fewn disgyblaeth) gyda chynnwys a adolygir gan gymheiriaid (mae hyn yn golygu mai dim ond ar ôl iddynt gael eu derbyn a'u diwygio gan arbenigwyr y mae erthyglau'n cael eu cyhoeddi). Mae enghreifftiau o gyfnodolion academaidd yn cynnwys:  Nature, British Journal of Nursing neu Nineteenth-Century Literature.
     
  • Mae mathau eraill o gyfnodolion yn fwy proffesiynol eu natur, gyda ffocws ar y farchnad swyddi neu'r arfer diweddaraf. Nid yw pob cynnwys yn y math hwn o gyfnodolyn yn cael ei adolygu gan gymheiriaid. Mae rhai enghreifftiau o gyfnodolion proffesiynol (a elwir hefyd yn gylchgronau masnach) yn cynnwys Children & Young People Now, y Wire Police Professional.

Mae cyfnodolion academaidd yn dda ar gyfer y wybodaeth ddiweddaraf a'r ymchwil ddiweddaraf ar bwnc. Mae cyfnodolion proffesiynol (cylchgronau masnach) yn dda i gael y wybodaeth ddiweddaraf am ddatblygiadau mewn proffesiwn

Papurau newydd

Mae papurau newydd fel arfer yn cael eu hargraffu'n ddyddiol ac yn cynnwys adroddiadau newyddion, erthyglau a hysbysebion. Mae papurau newydd yn cynnwys y newyddion diweddaraf o wlad benodol ac ar draws y byd. Archwiliwch ein casgliad o bapurau newydd ar-lein yma.

Mae papurau newydd yn dda ar gyfer cael y newyddion diweddaraf ac ar gyfer ymchwil hanesyddol a chymdeithasol.

Nid yw papurau newydd cystal ar gyfer gwybodaeth wrthrychol nac ar gyfer dod o hyd i ymchwil a adolygir gan gymheiriaid a dadansoddiad manwl.

Cronfeydd Data

Mae cronfa ddata yn gasgliad electronig o wybodaeth sy'n cael ei storio mewn rhaglen gyfrifiadurol sy'n eich galluogi i ddod o hyd i wybodaeth o'r gronfa ddata mewn gwahanol ffyrdd. Gall cronfeydd data sydd ar gael o'r llyfrgell gynnwys erthyglau cyfnodolion, erthyglau papur newydd, gwybodaeth arbenigol neu gyfuniad o wahanol adnoddau gwybodaeth. Mae rhestr lawn o'r cronfeydd data sydd ar gael o'r llyfrgell i'w gweld  yma.

  • Mae Cronfeydd data cyfnodolion yn gasgliadau o erthyglau cyfnodolion o filoedd o gyfnodolion gwahanol. Maent yn cynnwys manylion erthyglau cyfnodolion ac mewn sawl achos testun llawn erthygl y cyfnodolyn. Gallwch ddefnyddio cronfa ddata cyfnodolion i chwilio am erthyglau cyfnodolion ar bwnc o ystod eang o gyfnodolion. Ymhlith yr enghreifftiau mae  Academic Search Complete ac Emerald Insight.
     
  • Mae Cronfeydd data papurau newydd yn gasgliadau o erthyglau papur newydd o wahanol bapurau newydd. Mae rhai cronfeydd data papurau newydd yn cynnwys erthyglau diweddar, tra bod cronfeydd data papurau newydd eraill yn cynnwys erthyglau hŷn. Gallwch chwilio am erthygl benodol neu am erthyglau ar fater penodol. Ymhlith yr enghreifftiau mae International Newsstream ac Newsvault.
     
  • Gall Cronfeydd data arbenigol fod yn gasgliadau o fathau penodol o adnoddau neu gasgliadau o wahanol fathau o adnoddau ar bwnc penodol. Ymhlith y cronfeydd data sydd ar gael o'r llyfrgell sy'n cynnwys casgliadau o fathau penodol o adnoddau mae  MINTEL Reports.  Ymhlith y cronfeydd data sy'n cynnwys casgliadau o ddeunydd sy'n ymwneud â meysydd pwnc penodol mae  Community Care Inform a Westlaw Edge UK

 

Mae cronfeydd data yn dda ar gyfer chwilio ar draws cyfnodolion neu adnoddau gwybodaeth eraill i ddod o hyd i erthyglau neu wybodaeth ar bwnc penodol.

Gwefannau

Mae gwefan yn set o dudalennau ar y rhyngrwyd sy'n cynnwys gwybodaeth a data ar bwnc a grëwyd gan unigolyn neu sefydliad. Mae miliynau o wefannau yn perthyn i sefydliadau ac unigolion parchus sy'n darparu gwybodaeth o ansawdd da. Mae yna hefyd lawer o wefannau sy'n cynnwys gwybodaeth gamarweiniol neu anwir. Felly mae'n bwysig iawn gwerthuso ansawdd unrhyw wefan rydych chi'n bwriadu ei defnyddio.

Mae gwefannau yn dda ar gyfer dod o hyd i wybodaeth gefndir i'ch helpu chi i ddechrau gyda'ch ymchwil, ar gyfer dod o hyd i'r wybodaeth ddiweddaraf a’r wybodaeth o bob cwr o'r byd.

Nid yw gwefannau cystal ar gyfer dod o hyd i wybodaeth wrthrychol a dibynadwy neu ymchwil a adolygir gan gymheiriaid yn hawdd.

 

Audio-visual materials

Mae deunyddiau clyweledol yn cynnwys unrhyw adnoddau sydd wedi'u recordio mewn rhyw ffordd y gellir gwrando arnynt a/neu eu gweld. Ymhlith yr enghreifftiau mae delweddau, recordiadau sain, fideos, rhaglenni teledu a radio. Mae gennym fynediad i  BoB

gwasanaeth gan Learning on Screen sy'n galluogi myfyrwyr a staff i wylio neu recordio rhaglenni teledu a radio o dros 65 o sianeli rhad ac am ddim gan gynnwys 13 o sianeli iaith dramor.

Mae deunyddiau clyweledol yn dda ar gyfer darparu profiad dysgu rhyngweithiol a rhaglenni dogfen ar bwnc.

Nid yw deunyddiau clyweledol cystal ar gyfer dod o hyd i ymchwil a adolygir gan gymheiriaid neu wybodaeth fanwl


 

Adnoddau Gwybodaeth Arbenigol

Adnoddau Gwybodaeth Arbenigol

Mae yna ystod o adnoddau gwybodaeth mwy arbenigol ar gael y gallai fod angen i chi eu defnyddio yn eich astudiaethau hefyd. Mae'r adran hon yn egluro beth yw'r rhain ac yn darparu dolenni i ganllawiau ar ddefnyddio'r adnoddau hyn lle bo hynny'n briodol.

Rheoliadau Adeiladu

Mae rheoliadau adeiladu yn sicrhau bod unrhyw waith adeiladu, adnewyddu neu estyniadau newydd yn ddiogel ac yn dilyn safonau.

Gellir ymgynghori yma â Dogfennau Cymeradwy sy'n cynnwys rheoliadau cyfoes.

Mae'r canllaw hwn yn rhoi mwy o fanylion am ddogfennau pwysig eraill sy'n ymwneud â rheoli adeiladu.

Achosion (Adroddiadau'r Gyfraith)

Archwiliwch y canllaw hwn i ddarganfod mwy am achosion ac adroddiadau’r gyfraith.

Polisïau'r llywodraeth
 

Mae polisïau'r llywodraeth yn amcan neu'n gam gweithredu a gynlluniwyd gan lywodraeth. Y prif le i ddod o hyd i bolisïau'r llywodraeth fel arfer yw gwefan y llywodraeth.
Gellir gweld polisïau llywodraeth Cymru ar wefan Llywodraeth Cymru.
 

Gellir gweld polisïau llywodraeth y DU a Lloegr yn gov.uk. 

 

Canllawiau Clinigol

Mae canllawiau clinigol yn argymhellion ar sut y dylai gweithwyr gofal iechyd a gweithwyr proffesiynol eraill ofalu am bobl â chyflyrau penodol.

Y prif le i ddod o hyd i ganllawiau yw  NICE

Treialon Clinigol

Mae treialon clinigol yn astudiaethau ymchwil a gyflawnir mewn pobl gyda'r nod o werthuso ymyrraeth feddygol, lawfeddygol neu ymddygiadol.

Dyma rai enghreifftiau o dudalennau gwe lle gellir dod o hyd i dreialon clinigol:

Deddfwriaeth

Deddfwriaeth yw'r deddfau sy'n llywodraethu gwlad. Yn y Deyrnas Unedig, er enghraifft, mae Deddfau Seneddol ac Offerynnau Statudol.

Mae'r canllaw hwn yn esbonio sut i chwilio am ddeddfwriaeth yn effeithiol.
 

 

Profion Seicometrig

Mae profion seicometrig yn weithgareddau neu asesiadau sydd wedi'u cynllunio i brofi cyflwr meddwl, personoliaeth a phrosesau meddwl unigolyn. Gan fod cwmnïau seicometrig yn cynhyrchu profion seicometrig, nid ydynt bob amser yn hawdd dod o hyd iddynt. Mae gan y llyfrgell ganllaw A-Z ar brofion a mesurau sydd i'w cael mewn llyfrau neu erthyglau cyfnodolion neu a allai fod ar gael yn yr Adran Seicoleg ac Astudiaethau Therapiwtig.

 

Safonau

Mae safon yn ffordd gytunedig a dogfennol o wneud rhywbeth. Mae safonau'n cynnwys manylebau technegol neu feini prawf manwl eraill sydd wedi'u cynllunio i'w defnyddio'n gyson.

Gwiriwch y canllaw hwn i ddarganfod mwy am safonau.
 

 

Data Ystadegol

Mae data ystadegol yn ddarnau o ddata a fynegir mewn niferoedd.

 

Mae gwefan y Swyddfa Ystadegau Gwladol yn ffynhonnell dda o ddata ystadegol am wahanol agweddau ar fywyd yn y DU.

Mae casgliad data Gwasanaeth Data’r DU yn cynnwys data ystadegol o arolygon mawr a noddir gan lywodraeth y DU, arolygon traws-genedlaethol, astudiaethau hydredol, cyfrifiadau a busnes y DU.

Special Collections

Casgliadau Arbennig

Cyflwyniad

Mae gennym sawl casgliad arbennig sy'n amrywio o raglenni theatr i ffotograffau. Mae'r casgliadau hyn yn ymdrin â chelf, llenyddiaeth Gymraeg, ffotograffiaeth, adrodd storïau, addysg a pherfformio, ymhlith meysydd eraill.

Gellir darganfod ein casgliadau i gyd trwy FINDit.
 

 

Celf

Casgliad Stuart Morgan
Wedi'i roi gan deulu'r awdur, mae'r casgliad hwn o gatalogau arddangosfeydd o'r 1980au a'r 1990au, yn cynnwys rhai wedi'u curadu gan yr awdur. Mae rhai o'i ysgrifau dethol hefyd yn rhan o'r casgliad.


Catalogau arddangosfeydd
Mae gan y Llyfrgell reolau sefydlog o lawer o orielau mawr y DU ac maent yn derbyn y catalogau sy'n cyd-fynd â'r arddangosfeydd hyn yn fuan ar ôl y digwyddiad. Gellir darganfod y catalogau ar FINDit, a gallwch chwilio yn ôl enw artist, oriel neu arddangosfa neu trwy'r casgliad.
 

Ffotograffiaeth

Casgliad David Hurn
Archif o lyfrau a chyfnodolion sy'n arbenigo mewn ffotograffiaeth ddogfennol, o gasgliad personol ffotograffydd Magnum yw Casgliad David Hurn.
 

Casgliad Raissa Paige
Rhoddwyd casgliad Raissa Paige gan y ffotonewyddiadurwr a chyd-sylfaenydd y Format Photographers Collective.

 

Casgliad Ffotograffig Arolwg Casnewydd
Mae Casgliad Ffotograffig Arolwg Casnewydd yn gasgliad o ffotograffau du a gwyn a dynnwyd gan fyfyrwyr ffotograffiaeth ddogfennol a ddogfennodd Gasnewydd yn yr 1980au. Roedd y ffotograffau hyn yn sail i gyfres o 8 cyhoeddiad ar amrywiol themâu yn ymwneud â'r dref, a elwir hefyd yn Arolwg Casnewydd. Mae manylion y 2,200 o ddelweddau ar gael ar gatalog y llyfrgell ac mae'r ffotograffau ar gael i'w gweld er gwybodaeth yn unig.
 

Gwisgoedd hanesyddol
Mae gennym gasgliad ffotograffig bach o wisgoedd hanesyddol.

 

Adrodd Storïau
 

Casgliad George Ewart Evans
Rhoddwyd y casgliad yn garedig gan y teulu Evans. Mae'n cynnwys nifer o deitlau sy'n archwilio adrodd storïau a hanes llafar. Gellir dod o hyd i ragor o wybodaeth am y ganolfan yng Nghanolfan Adrodd Storïau George Ewart Evans.

Casgliad Ffuglen Wyddonol
Mae'r casgliad hwn yn cynnwys dros 1500 o nofelau, llawer ohonynt gan awduron nodedig yn y genre ffuglen wyddonol.

 

Theatr

Casgliad Rhaglen Theatr Henry Evans
Dyma gasgliad mawr o raglenni theatr a roddwyd gan deulu’r diweddar Henry Evans. Mae'n dyddio o'r 1940au hyd at 2006.
 

 

Casgliadau Eraill

Casgliad DVD
Mae'r Casgliadau DVD Oddi ar yr Awyr ac a Recordiwyd Ymlaen Llaw yn cynnwys detholiad o raglenni teledu, ffilmiau nodwedd a ffilmiau dogfen i gefnogi'r addysgu a'r dysgu ar y Campws.

Casgliadau CDs Cerddoriaeth
Mae'r casgliad yn adlewyrchu'r mwyafrif o genres cerddorol o'r clasurol i'r indie, sgoriau ffilm i wrando hawdd a cherddoriaeth y byd i jazz.

Casgliad CDs effeithiau sain
Mae Casgliad Effeithiau Sain y BBC yn amrywio o ran pwnc o seiniau trafnidiaeth, domestig, natur, dynol yn ogystal ag electronig.
 

 

Y casgliad Profiad Ysgol

Mae'r casgliad Profiad Ysgol ar gampws Casnewydd yn cynnwys amrywiaeth o gyfryngau i'w defnyddio yn yr ystafell ddosbarth. Rhennir y stoc yn eitemau lefel babanod, iau ac uwchradd, gyda chasgliad ar wahân o lyfrau stori.
 

Canolfan Astudio Ysgrifennu Saesneg yng Nghymru

Sefydlwyd y CSWWE i hyrwyddo diddordeb ac astudio yng ngweithiau llenyddol Cymru a ysgrifennwyd yn Saesneg. Mae ei gasgliad yn ein llyfrgell campws Trefforest. 
 

Casgliad Sleidiau

Mae'r Casgliad Sleidiau, sydd ar hyn o bryd yn Llyfrgell Trefforest, yn cynnwys 40,000 o sleidiau, sy'n ymdrin â phob agwedd ar gelf, cyfryngau a dylunio.
 

Teledu BoB a Radio ar-lein

BoB yw Dysgu ar Sgrin ar deledu Ar Alw a gwasanaeth radio ar gyfer addysg sy'n caniatáu i chi recordio a gweld teledu a radio ar-lein o dros 65 o sianeli am ddim gan gynnwys archif o dros 2 filiwn o raglenni.  Gallwch edrych arno  ar y campws neu gartref (y DU yn unig).

  • Recordio teledu a radio yn gyflym ac yn syml
  • Gweld dros 1 miliwn o raglenni ar gael yn yr archif
  • Creu clipiau i'w defnyddio mewn darlithoedd neu eu hanfon at fyfyrwyr
  • Cadw rhestrau chwarae o'ch hoff ddarllediadau a'ch cyfresi
  •  Peidiwch byth â cholli rhaglen gyda byffer o 30 diwrnod