Skip to Main Content

Adolygiadau Llenyddiaeth

Mae'r canllaw hwn yn gyflwyniad i'r broses Adolygu Llenyddiaeth gan gynnwys ei bwrpas a'i strategaethau, ei ganllawiau a'i adnoddau.
This guide is available in English

Ffynonellau a strategaeth

Mae'n hawdd meddwl mai'r ffordd orau i chwilio am ffynonellau yw defnyddio'r Rhyngrwyd – i’w 'Googlo'. Fodd bynnag, er y cewch filoedd lawer o ganlyniadau, mae'n annhebygol y byddant yn ffynonellau academaidd.

Ar gyfer y mwyafrif o adolygiadau llenyddiaeth bydd angen i chi ganolbwyntio ar destunau awdurdodol academaidd, a adolygir gan gymheiriaid [LINK] fel llyfrau academaidd, cyfnodolion, adroddiadau ymchwil a thrafodion cynadleddau. Fe welwch y rhain yn y llyfrgell mewn print ac ar-lein.

Gallwch barhau i ddefnyddio Google, ond ei ddefnyddio ar gyfer darllen cyffredinol neu gefndir neu i ddod o hyd i wybodaeth am gorfforaethau, sefydliadau, ar gyfer newyddion a digwyddiadau cyfredol. Os ydych chi'n defnyddio Google neu unrhyw beiriant chwilio rhyngrwyd ochr yn ochr ag adnoddau'r Llyfrgell gallant ategu ei gilydd.

Ble i ddechrau?
Mae'n bwysig nodi ble y byddwch chi'n chwilio am wybodaeth.

multitasking student

  1. Chwiliwch FINDit. Dyma beiriant chwilio'r llyfrgell, bydd yn eich helpu i ddarganfod deunyddiau print ac ar-lein o'n cronfeydd data tanysgrifio.
     
  2.  Nodwch y cronfeydd data allweddol ar gyfer eich maes pwnc. Dewiswch y maes astudio o'r ddewislen pwnc tynnu i lawr yn yr A-Y o Gronfeydd Data. Yna bydd gennych restr o'r holl gronfeydd data craidd a defnyddiol ar gyfer y maes pwnc hwnnw.
     
  3. Dewch o hyd i'ch canllaw pwnc. Mae gan bob cwrs ganllaw pwnc sy'n llawn gwybodaeth ac adnoddau ar gyfer y maes pwnc hwnnw.
     
  4. Defnyddiwch beiriannau chwilio academaidd fel  Google Scholar neu Microsoft Academic.
     
  5. Gwnewch apwyntiad neu e-bostiwch Lyfrgellydd y Gyfadran. Bydd ef neu hi'n gallu rhoi llawer o gyngor i chi a'ch helpu chi gyda'r adolygiad llenyddiaeth.

Strategaethau chwilio

Cam 1 Dechreuwch trwy nodi'r cysyniadau/geiriau allweddol yn eich cwestiwn ymchwil.

Ar ôl i chi nodi lle y gallwch chwilio am wybodaeth berthnasol o ansawdd da, y cam nesaf yw datblygu strategaeth chwilio.
Bydd chwilio mewn modd cyson, gyda ffocws a strwythuredig yn arbed amser i chi ac yn rhoi'r canlyniadau gorau i chi.  

Cwestiwn ymchwil enghreifftiol: "A yw'r defnydd o gyfryngau cymdeithasol yn yr ystafell ddosbarth yn helpu myfyrwyr i ddysgu?"

Beth yw'r allweddeiriau?

social media 
classroom 
students
learn      

 


Cam 2 Termau chwilio: geiriau allweddol a geiriau amgen

Gan ddefnyddio'ch set gyntaf o eiriau allweddol, ceisiwch feddwl am eiriau amgen, geiriau tebyg - cyfystyron, gwahanol sillafiadau, geiriau sy'n ehangach neu'n gulach.

Er enghraifft:

Mae ffocws ar 'Twitter' yn gulach na ‘social media’.

Mae ffocws ehangach i 'University' na 'student'.

Gan ddefnyddio ein henghraifft cwestiwn ymchwil, isod mae rhestr o dermau chwilio amgen ar gyfer yr allweddeiriau cychwynnol a nodwyd.

Cwestiwn ymchwil enghreifftiol: "A yw'r defnydd o gyfryngau cymdeithasol mewn addysg uwch yn helpu myfyrwyr i ddysgu?"

Beth yw'r allweddeiriau amgen y gallwn eu defnyddio?

Social media
Facebook
Twitter
Instagram
Social networking sites
Higher Education
University
Lecture theatre
Learning environments
Classroom
 
Students
Undergraduates
Young people
Mature students
Digital natives
 
Learn 
Social Learning
Mobile Learning
Teaching 

     

Awgrym: Os na allwch chi feddwl am unrhyw ddewisiadau amgen, defnyddiwch thesawrws ar-lein.

 

Cam 3 - Technegau Chwilio

Gall defnyddio'r technegau hyn neu gyfuniad o'r technegau hyn helpu i ddod o hyd i'r wybodaeth fwyaf perthnasol.

 

Chwilio ymadrodd

Gellir defnyddio'r dechneg hon i sicrhau bod eich canlyniadau mor berthnasol â phosibl. Gall fod yn ddefnyddiol iawn os yw nifer y canlyniadau a adenillir yn uchel iawn. Yn syml, rhowch ddyfynodau dwbl o amgylch geiriau allweddol sy'n ymadroddion, h.y. dau air neu fwy.
Er enghraifft: "Social Media" " Higher Education" 
 

Cwtogiad

Mae defnyddio symbolau cwtogi a nodchwilwyr yn caniatáu ichi chwilio ar yr un pryd am wahanol sillafiadau o air, terfyniadau geiriau amrywiol, a chyfeiriadau.
Er enghraifft ‘student*’ = yn dod o hyd i'r geiriau ‘student’ a ‘students’ (peidiwch â chymryd yn ganiataol bod y gronfa ddata'n edrych yn unigol ac yn lluosog oni bai eich bod chi'n gofyn iddi wneud hynny).

Nodchwilwyr

Yn debyg i gwtogi, mae nodchwilwyr yn amnewid symbol ar gyfer un llythyren o air. Gall ddigwydd yn y canol, yn ogystal ag ar ddiwedd y gair.
Mae hyn yn ddefnyddiol os yw gair wedi'i sillafu mewn gwahanol ffyrdd, ond yn dal i fod â'r un ystyr.
Enghreifftiau:
wom!n = woman, women
colo?r = color, colour
organi#ation = organization, organisation

DS: Mae gwahanol gronfeydd data yn defnyddio symbolau cwtogi a nodchwilwyr gwahanol, gwiriwch cyn chwilio.
 

Cam 4 - Gweithredwyr Boole

Un o agweddau pwysicaf chwiliad llwyddiannus yw'r llinyn chwilio.  Gallwch gyfuno'ch geiriau allweddol a'ch termau chwilio, eu 'llinynu' gyda'i gilydd i ffurfio chwiliad cynhwysfawr.

Gallwch wneud hyn trwy ddefnyddio Gweithredwyr Boole. Fe'u defnyddir i gysylltu'ch geiriau chwilio gyda'i gilydd i naill ai gulhau neu ehangu eich set o ganlyniadau.

Maen nhw'n eich helpu chi i gael y wybodaeth berthnasol fwyaf a'r swm lleiaf o wybodaeth amherthnasol.

Mae yna 3 phrif weithredwr AND, OR, NOT. Defnyddiwch briflythrennau i adael i'r peiriant chwilio wybod ein bod yn defnyddio Gweithredwyr Boole.
 

Y gweithredwr AND
Defnyddiwch AND wrth chwilio i gulhau'ch canlyniadau.
Rydych chi'n dweud wrth y gronfa ddata neu'r peiriant chwilio bod yn rhaid i BOB term chwilio fod yn bresennol yn y cofnodion sy'n deillio o hynny.

Beth am ddefnyddio chwiliad ymadrodd hefyd.

Enghraifft: "Social Media" AND "Higher Education"
Bydd eich canlyniadau'n cynnwys y ddau ymadrodd hyn.
 

Y gweithredwr ORven diagram

Defnyddiwch OR mewn chwiliad i ehangu eich canlyniadau.
Rydych chi'n dweud wrth y gronfa ddata neu'r peiriant chwilio y gall UNRHYW rai o'r termau rydych chi'n eu nodi fod yn bresennol yn y cofnodion sy'n deillio o hynny.

Enghraifft: Facebook OR Instagram
Bydd eich canlyniadau'n cynnwys o leiaf un o'r geiriau hyn.

 

Y gweithredwr NOT

Defnyddiwch NOT i eithrio canlyniadau.ven diagram
Rydych chi'n dweud wrth y gronfa ddata neu'r peiriant chwilio i BEIDIO â chynnwys canlyniadau sy'n cysylltu â'r term yn y cofnodion sy'n deillio o hynny.

Enghraifft: Instagram NOT Facebook
Ni fydd eich canlyniadau'n cynnwys y gair Facebook
 

FINDit - Enghraifft chwilio uwch gan ddefnyddio AND a chwiliad ymadrodd.

 
Chwiliad Cronfa Ddata - Chwiliad Academaidd wedi’i gwblhau gan ddefnyddio AND a chwiliad ymadrodd
Google Scholar - Enghraifft chwilio uwch gan ddefnyddio AND a chwiliad ymadrodd.

google scholar search example

Adolygiad gan Gymheiriaid

Y Broses Adolygiad gan Gymheiriaid

Mewn cyhoeddi academaidd, nod adolygiad gan gymheiriaid yw asesu ansawdd yr erthyglau a gyflwynir i'w cyhoeddi mewn cyfnodolyn ysgolheigaidd, academaidd. Mae hyn yn golygu bod erthyglau a geir mewn cyfnodolion a adolygir gan gymheiriaid yn ffynonellau dibynadwy o ansawdd da.

Sut mae'r broses yn gweithio

  1. Mae'r ymchwilydd/ymchwilwyr yn ysgrifennu'r papur ac yn ei gyflwyno i'r cyfnodolyn yr hoffent gyhoeddi eu gwaith.
  2. Mae'r golygydd yn penderfynu derbyn neu wrthod y papur. Os yw ef/hi'n derbyn, rhoddir y papur i'r adolygwyr, a elwir weithiau'n ganolwyr.
  3. Bydd gan yr adolygwyr wybodaeth arbenigol am y maes pwnc. Byddant yn arbenigwyr yn eu maes.
  4. Byddant yn gwneud penderfyniad i dderbyn, gwrthod neu adolygu.
  5. Os oes angen adolygu'r papur, caiff ei anfon yn ôl at yr ymchwilydd/ymchwilwyr gydag adborth yr adolygydd.
  6. Ailgyflwynir y papur ac mae'r golygydd yn gwneud y penderfyniad terfynol i gyhoeddi ai peidio
     

 

Mae FINDit yn ei gwneud hi'n hawdd dod o hyd i erthyglau a adolygir gan gymheiriaid

  1. Gallwch ddefnyddio'r hidlydd a adolygwyd gan gymheiriaid ar ochr chwith y sgrin chwilio. Bydd hyn yn cyfyngu'ch canlyniadau i gyfnodolion a adolygir gan gymheiriaid yn unig. 
     
  2. Os ydych chi'n cynnal chwiliad cyffredinol edrychwch am yr eicon yn eich rhestr o ganlyniadau i nodi pa erthyglau sy'n cael eu hadolygu gan gymheiriaid. 
   

SIFT - Y pedwar symudiad

SIFT - Y pedwar symudiadchecklist with ticks

Gall fod yn her penderfynu a yw adnoddau’n gredadwy neu’n ddibynadwy. Beth bynnag yw'r ffynhonnell, gallai fod yn llyfr, yn erthygl mewn cyfnodolyn, yn wefan, yn erthygl papur newydd, a gall y Prawf SIFT eich helpu i werthuso'r ffynhonnell i benderfynu a yw'r wybodaeth a ddarganfuwyd gennych o ansawdd da.

S: Stop - Stopio
I:  Investigate - Ymchwilio i'r ffynhonnell
F: Find - Dod o hyd i well sylw
T: Trace - Olrhain gwybodaeth yn ôl i'r ffynhonnell

Mae hwn yn ddull cyflym a syml y gellir ei gymhwyso i bob math o ffynonellau a fydd yn eich helpu i farnu ansawdd y wybodaeth yr ydych yn edrych arni.

Mae’n rhoi pethau i chi eu gwneud, yn benodol, pedwar symudiad y dylech eu gwneud, pryd bynnag y byddwch yn dod o hyd i ddarn o wybodaeth rydych am ei ddefnyddio neu ei rannu.

Cofiwch, gallwch chi bob amser ofyn i'ch Llyfrgellydd am help i werthuso gwybodaeth.

 

Crëwyd y dull SIFT gan Mike Caulfield. Mae'r holl wybodaeth SIFT ar y dudalen hon wedi'i haddasu o'i ddeunyddiau gyda thrwydded CC BY 4.0

 

Symudiad 1 - Stopio

Y symudiad cyntaf yw'r symlaf.

Pan fyddwch chi'n dod o hyd i wybodaeth cyn i chi ddechrau ei darllen - STOPIWCH a gofynnwch i chi'ch hun a ydych chi'n adnabod ac yn ymddiried yn y wefan neu ffynhonnell y wybodaeth.

Os nad ydych chi, defnyddiwch y symudiadau eraill i gael synnwyr o'r hyn rydych chi'n edrych arno.

  • Peidiwch â'i ddarllen na'i rannu nes eich bod yn gwybod beth ydyw.
  • Ydych chi'n adnabod y wefan neu ffynhonnell y wybodaeth?
  • Gwiriwch eich cyfeiriannau ac ystyriwch yr hyn yr hoffech ei wybod a'ch pwrpas.
  • Fel arfer, mae gwiriad cyflym yn ddigon i sefydlu a ydych chi'n ymddiried yn y ffynhonnell ac a yw'n addas i'ch pwrpas. Weithiau byddwch chi eisiau ymchwiliad dwfn i wirio'r holl hawliadau a wneir a gwirio'r holl ffynonellau.
  • Gwnewch yn siŵr eich bod yn mynd at y broblem yn y dyfnder cywir at eich pwrpas.
 

Symudiad 2 - Ymchwilio i'r Ffynhonnell

Mae ymchwilio i’r ffynhonnell yn golygu adnabod yr hyn rydych chi’n ei ddarllen cyn ei ddarllen. Nid yw hyn yn golygu bod yn rhaid i chi wneud ymchwiliad manwl i bob ffynhonnell cyn i chi ymgysylltu â hi.
Bydd cymryd chwe deg eiliad i ddarganfod o ble y daw'r wybodaeth yn eich helpu i benderfynu a yw'n werth ei darllen yn llawn.

Gall y cam cychwynnol hwn hefyd eich helpu i ddeall ei arwyddocâd a'i ddibynadwyedd yn well.

Dewch i adnabod arbenigedd ac agenda eich ffynhonnell fel y gallwch ei dehongli.

Ystyriwch beth mae gwefannau eraill yn ei ddweud am eich ffynhonnell. Chwiliwch am wybodaeth am y wefan rydych chi'n edrych arni, y person sy'n rhoi barn neu'r sefydliad sy'n darparu'r wybodaeth. Gall gwefan gwirio ffeithiau helpu.

Darllenwch yn ofalus ac ystyriwch wrth glicio.
 

 

Symudiad 3 - Dod o hyd i sylw y gellir ymddiried ynddo

Weithiau nid ydych chi'n poeni am yr erthygl benodol sy'n eich cyrraedd. Rydych chi'n poeni am yr honiad y mae'r erthygl yn ei wneud.

  • Rydych chi eisiau gwybod a yw'n wir neu'n anwir. Rydych chi eisiau gwybod a yw'n cynrychioli safbwynt consensws, neu a yw'n destun llawer o anghytuno.
  • Dewch o hyd i adroddiadau neu ddadansoddiad dibynadwy, chwiliwch am y wybodaeth orau ar bwnc, neu sganiwch ffynonellau lluosog i weld beth yw consensws.
  • Dewch o hyd i rywbeth mwy manwl a darllenwch am fwy o safbwyntiau.
  • Edrychwch y tu hwnt i'r ychydig ganlyniadau cyntaf, defnyddiwch Ctrl + F i chwilio o fewn tudalen i gyrraedd adrannau perthnasol yn gyflym, a chofiwch stopio ac ymchwilio i ffynhonnell yr holl wefannau rydych chi'n dod o hyd iddyn nhw yn eich chwiliad. Hyd yn oed os nad ydych yn cytuno â'r consensws, bydd yn eich helpu i ymchwilio ymhellach

Symud 4 - Olrhain

  • Olrhain honiadau, dyfyniadau, a chyfryngau yn ôl i'r cyd-destun gwreiddiol.

  • Beth gafodd ei dorri allan o stori/llun/fideo a beth ddigwyddodd cyn neu ar ôl?
  • Pan ddarllenoch chi'r papur ymchwil y soniwyd amdano mewn stori newyddion, a gafodd ei adrodd yn gywir?
  • Dewch o hyd i'r ffynhonnell wreiddiol i weld y cyd-destun, fel y gallwch chi benderfynu a yw'r fersiwn sydd gennych wedi'i chyflwyno'n gywir.